Qumrike Şarkısı Ve Hikayesi İşte Şöyledir. Osmanlı zabiti Kürt kızına âşık olur ama muradına eremez. Şarkısını kendi ana dilinde değil de sevdalısının dilinde söyler, bir Türk için bu çok enteresan bir durumdur. Zira Kürtler ve Türkler arasındaki toplumsal ve siyasal etkileşim kronolojisinde genel eğilim tam tersine işlemiştir, Türk kültürü devlet egemenliğine paralel olarak Kürt kültürü ve yaşamı üzerinde daha baskın olmuş ve güçlü bir asimilasyonun aracı olmuştur. Aşığın kendi tarifine göre kırmızı fesli, beyaz yakalı, efendi. Belli ki, bu sözler platonik sevgilisi tarafından kendisine bu aşkın imkansız olduğunu belirtmek için söylenmiş. Şarkının ilk bölümünde toplumsal-ulusal kimliğe vurgu yapılmaktadır. Bunun tam anlaşılabilmesi için Osmanlı-Kürt ve Bizans-Kürt etkileşiminden söz etmek gerekir.  Kürtler tarafından Rom-Romi önce Bizanslılar için kullanılırken, Anadolu’da egemenliğin Türk devletlerinin (Selçuklu, Osmanlı)  eline geçmesiyle terminolojide bir değişiklik olmamıştır. Elbette kelimenin esin kaynağı Roma’dır. "EşIqa keçka gundi me" dizesindeki köylü kızı vurgusundan anlaşılmaktadır. Köylü kızı, "aramizda statü farkı var, ben bir köylüyüm sen ise memursun" diyor. "Efendi" o dönemlerde devlet memurları ve daha yukarı statüdeki kişilerin kullandiğı bir sifattır. Bu sözlere başka anlam da verilebilir. Kürt kizınin bilinçli olarak, bir protest deyim olarak Romi kelimesini seçmesi de pek ala mümkündür. Sonuçta "kumsor, Romî ve efendi" âşık Kürt kizına olan sevdasına karşılık bulamiyor. Ote yandan, uğruna dil öğrenilen, statüden feragat etmeye razi olunan "keçka gundi'nin" kalbinde ne firtınalar koptu bilemeyiz. Belki de ailenin ve toplumun olası karşı çıkışlarını ve reddiyeyi düşünerek bu sevdayı baştan itibaren kabul etmedi. "Ketiye destê nêyara" Bu sözlerden kızın başkası ile evlendiği anlaşılıyor. Hikaye mutlu son ile bitseydi Qumrike şarkısI doğmayacakti, acınin ve kederin böyle bir 'güzel' tarafı var işte. Qumrikê sosyal ve siyasal mesajı da olan bir anonim sevda şarkısı. Binlerce yıl yaşayacak bir destandır artik.

Va ye Stran Û Çîrokê Qumrike. Zabitê osmaniyan evîndarê keça kurd dibe, lê nikare bigihîje vîna xwe. Ew strana xwe bi zimanê evîndarê xwe dibêje, ne bi zimanê xwe yê zikmakî, ji bo tirkekî pir balkêş e. Ji ber ku meyla giştî di kronolojiya têkiliyên civakî û siyasî yên Kurd û Tirkan de berovajî bû, çanda Tirkî li ser çand û jiyana Kurdan bi serweriya dewletê re serdesttir bû û bû navgîna asîmîlasyoneke xurt. Fêzê sor, kefa spî, efsanewî, li gorî raveya evîndar. Eşkere ye ku ev gotin ji aliyê evîndarê wî yê platonîk ve jê re hatine gotin ku ev evîn ne mumkin e. Di beşa yekem a stranê de nasnameya civakî-neteweyî hatiye rawestîn.Ji bo ku ev yek tam were fêhmkirin, pêwîst e ku meriv behsa têkiliya Osmanî-Kurd û Bîzans-Kurd jî bike. Dema ku Rom-Romî ji aliyê kurdan ve ji bo Bîzansiyan dihat bikaranîn, bi dewletên tirkan (Selçûkî, Osmanî) yên ku li Anatolyayê serdest bûn, di warê termînolojiyê de tu guhertin çênebû. Bê guman, îlhama peyvê Roma ye. Di rêza “EşIqa keçka gundi me” de ji girankirina keça gundî tê fêmkirin. keça welat, "Di navbera me de ferqek statuyek heye, ez a Ez gundî me û tu jî memûr î." "Efendi" wê demê memûr bû. û kesên xwedî statuya bilind Ew rengdêrek tê bikaranîn. Ji van peyvan re wateyên din jî têne dayîn. Keça kurd bi mebest, protestoyek Hilbijartina peyva Romî wekî îdyom pir gengaz. Axir “kumsor, romî û mamosta” evîndar in. Di berdêla evîna wî ya ji keça kurd re nikare wê bibîne. Ji aliyê din ve, ziman ji bo xatirê hîn bûye, dixwaze statûyê berde di dilê "keçka gundî" de çi heye Em nizanin ka bahoz derketiye yan na.Dibe ku malbata we û hizirkirina îtîraz û redkirina muhtemel a civakê, ev hezkirin ji destpêkê ve. ji niha û pê ve red kir. "Ketiye destê nêyara" Derket holê ku ew bi kesekî din re zewicî. Çîrok Strana Qumrike ger bi bextiyar biqede dê çênebe, êş û kedereke wiha Aliyê 'xweşik' heye. Qumrikê peyameke civakî û siyasî jî heye. Stranek evînê ya bênav. hezar sal Ev efsane jiyankirin e.